CIA Ajanlarında Türkiye Tarihi
CIA, arşivlerini tüm dünyaya açtı. Her ne kadar birçok bölüm sansürlenmiş olsa da, Türkiye ile ilgili birçok eski veriye de ulaşmak mümkün. Geçmişten bugüne CIA Türkiye hakkında neler söylemiş? Hangi önemli olayları bildirmiş? Cüneyt Özdemir CIA’in açılan arşivlerini bizler için araştırmış.
01 Kasım 2020 - 11:41
“Peki bu ajanlar yıllar boyunca Türkiye’de ne yaptılar dersiniz? Ne yaptıklarının cevabı geçtiğimiz aylarda açılan CIA’in arşivinde ortaya çıktı. Bu arşivle sadece yakın bir döneme ışık tutmuyor.1990’ların ortasına kadar açılan bu arşivde Türkiye’de görev yapan CIA ajanlarının Amerika’ya geçtikleri çeşitli raporlar yer alıyor. O ajanlar, o yıllarda nelere dikkat etmişler, Türkiye’yi nasıl anlatmışlar yakından bakalım.
Kürtler Hiç De Saf Değilmiş!
Geçtiğimiz aylarda açılan CIA arşivlerinde Amerikan istihbarat teşkilatlarının Türkiye’yi ne kadar yakından takip ettiklerini, merkeze geçtikleri çeşitli raporlarla bir kez daha görebildiniz. Mesela açılan kayıtlarda rastladığımız ilk Kürt raporunun tarihi 8 Haziran 1948. Kürtlerin tarihçesinden, fiziki özelliklerinden, eğitim durumlarından bahsedilen bu raporda, Kürtlerin hiç de göründükleri kadar saf olmadıkları vurgulanmış.
Menderes Hükümeti
1953’te Menderes Hükümeti’nin önerip Müslüman kardeşlerin bir darbe planladığı iddiası bile CIA merkezine gönderilen raporlarda yer alıyor.
6-7 Eylül Olayları
1955 yılında CIA elemanları 6-7 Eylül Olayları sonrası ilginç bir raporu CIA merkezine geçtiler Türkiye’den. Bu olayların planlayıcısının Türk devletti olduğu yönündeki kanaatlerini satır satır nedenleriyle anlatıyorlardı.
27 Mayıs Darbesi
Sanırım raporlarının en ilginci 27 Mayıs darbesinden tam bir ay önce geçilen rapordu. Zira bu raporda diğerlerinden farklı olarak Türk ordusunun birliklerinin asker sayısı tek tek yazılıyordu. Darbe sonrasında neler yaşandığıysa maalesef tam olarak bilinemiyor. Mesela 9 Haziran 1960’da geçilen raporun en önemli yerleri daha doğrusu CIA icraatları bu raporlar arşivden yayınlanırken siyah kalemlerle sansür edildi.
Kıbrıs Meselesi
CIA raporlarında Türkiye’yi içte ve dışta ilgilendiren ne varsa detaylarıyla işlendi. Mesela Kıbrıs! CIA memurları 1956 yılından itibaren Kıbrıs’la ilgili bilgileri merkeze geçmeye başlamışlar.
Gazeteciler de Rapor Edilmiş
Bu geniş araştırmamız sırasında sadece konu başlıklarını değil zaman zaman gazetecilerle ilgili kişisel notlara da rastladık. Mesela 28 Mart 1960’da Ahmet Emin Yalman’ın Amerika’da Menderes hakkında verdiği bir demeçten sonra cezaevine girmesi durumu da detaylarıyla aktarılmış.5 yıl içinde 200’de fazla gazetecinin tutuklandığı da vurgulanmıştı.
U2 Uçakları ve Ecevit İle Demirel
Bu arşivde ulaştığımız en ilginç raporlardan bir tanesi de 31 Mayıs 1979’da yazılandı. Konu bu sefer casus U2 uçaklarının Türkiye üzerinde uçuşuydu. Raporu yazan CIA casusu Ecevit ve Demirel’in U2 uçaklarının uçuşundan rahatsız olmasından yakınıyordu. Eğer şartlar bu şekilde devam ederse Amerika Doğu Akdeniz’i tamamen unutabilir diye de bir not iliştirmişti.
Kuşkusuz bu raporların en büyük özelliği pek çok bilginin üzerinin çizilmiş sansürlenmiş olması. CIA’in Türkiye’deki faaliyetleri belki de o üzeri çizilen sansür edilen satırların altında yer alıyor.”
KAYNAK: Cüneyt Özdemir Facebook
Kürtler Hiç De Saf Değilmiş!
Geçtiğimiz aylarda açılan CIA arşivlerinde Amerikan istihbarat teşkilatlarının Türkiye’yi ne kadar yakından takip ettiklerini, merkeze geçtikleri çeşitli raporlarla bir kez daha görebildiniz. Mesela açılan kayıtlarda rastladığımız ilk Kürt raporunun tarihi 8 Haziran 1948. Kürtlerin tarihçesinden, fiziki özelliklerinden, eğitim durumlarından bahsedilen bu raporda, Kürtlerin hiç de göründükleri kadar saf olmadıkları vurgulanmış.
Menderes Hükümeti
1953’te Menderes Hükümeti’nin önerip Müslüman kardeşlerin bir darbe planladığı iddiası bile CIA merkezine gönderilen raporlarda yer alıyor.
6-7 Eylül Olayları
1955 yılında CIA elemanları 6-7 Eylül Olayları sonrası ilginç bir raporu CIA merkezine geçtiler Türkiye’den. Bu olayların planlayıcısının Türk devletti olduğu yönündeki kanaatlerini satır satır nedenleriyle anlatıyorlardı.
27 Mayıs Darbesi
Sanırım raporlarının en ilginci 27 Mayıs darbesinden tam bir ay önce geçilen rapordu. Zira bu raporda diğerlerinden farklı olarak Türk ordusunun birliklerinin asker sayısı tek tek yazılıyordu. Darbe sonrasında neler yaşandığıysa maalesef tam olarak bilinemiyor. Mesela 9 Haziran 1960’da geçilen raporun en önemli yerleri daha doğrusu CIA icraatları bu raporlar arşivden yayınlanırken siyah kalemlerle sansür edildi.
Kıbrıs Meselesi
CIA raporlarında Türkiye’yi içte ve dışta ilgilendiren ne varsa detaylarıyla işlendi. Mesela Kıbrıs! CIA memurları 1956 yılından itibaren Kıbrıs’la ilgili bilgileri merkeze geçmeye başlamışlar.
Gazeteciler de Rapor Edilmiş
Bu geniş araştırmamız sırasında sadece konu başlıklarını değil zaman zaman gazetecilerle ilgili kişisel notlara da rastladık. Mesela 28 Mart 1960’da Ahmet Emin Yalman’ın Amerika’da Menderes hakkında verdiği bir demeçten sonra cezaevine girmesi durumu da detaylarıyla aktarılmış.5 yıl içinde 200’de fazla gazetecinin tutuklandığı da vurgulanmıştı.
U2 Uçakları ve Ecevit İle Demirel
Bu arşivde ulaştığımız en ilginç raporlardan bir tanesi de 31 Mayıs 1979’da yazılandı. Konu bu sefer casus U2 uçaklarının Türkiye üzerinde uçuşuydu. Raporu yazan CIA casusu Ecevit ve Demirel’in U2 uçaklarının uçuşundan rahatsız olmasından yakınıyordu. Eğer şartlar bu şekilde devam ederse Amerika Doğu Akdeniz’i tamamen unutabilir diye de bir not iliştirmişti.
Kuşkusuz bu raporların en büyük özelliği pek çok bilginin üzerinin çizilmiş sansürlenmiş olması. CIA’in Türkiye’deki faaliyetleri belki de o üzeri çizilen sansür edilen satırların altında yer alıyor.”
KAYNAK: Cüneyt Özdemir Facebook
YORUMLAR