Amerika'da İlk Bayram Namazları...
Tarihçi Dr. Işıl Acehan'ın kaleme aldığı, 'Amerika'da İlk Bayram Namazları Osmanlı Devleti'nin Açtığı Camide Kılınıyordu' başlıklı güzel yazıyı sizlerle paylaşıyoruz.
13 Mayıs 2021 - 14:20
"Amerika'da ilk bayram namazları Osmanlı Devleti'nin açtığı camide kılınıyordu
25 Şubat 1912'de, New York'un en saygın üç gazetesinden birisi olan The Sun gazetesini okuyanlar, New York'un göbeğinde var olan ancak çoğunun bilmediği bir dünyayı öğrenecekti. Okuyucular, Manhattan'da bir zamanlar Dünya Ticaret Merkezi'nin bulunduğu yere 5 dakikalık yürüme mesafesinde bulunan, o zamana kadar pek çoğunun fark etmediği bir cami ve ABD'deki Müslüman dünyasıyla tanışacaktı. Gazetenin yarım sayfasını kaplayan makale şöyle başlıyordu:
"New York'ta namaza çağıran müezzinin sesi hiç duyulmamış olsa da, Müslümanlar minare ve camilerin yokluğunda burada ibadet ediyor."
Bir apartman dairesinde kurulmuş bu camide New York ve civarındaki Müslümanlar her Cuma
namazında toplanıyor, her bayramda dairenin dışına kadar taşan kalabalıklar oluşuyordu. Burası, Osmanlı Washington Sefaretinin 1910'da açtığı, Osmanlı devletinin de daimi bir imam, Mehmed Ali Efendi'yi atadığı New York camiiydi.
Mehmed Ali Efendi'nin macera dolu hayatı
1910'un Eylül ayında, New York'taki göçmen kabul merkezinin bulunduğu Ellis Adası'na çok özel bir yolcu ulaşmıştı. Bu kişi, Osmanlı devleti tarafından ABD'deki Müslümanları birleştirmek, ibadetlerini uygun bir şekilde yerine getirip getiremediklerini gözlemlemek ve bir cami kurmak misyonuyla gönderilmiş olan İmam Mehmed Ali Efendiydi.
İmam Mehmed Ali Efendi, Osmanlı topraklarında olan Batum'da doğmuş, 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra 1878'ye Rusya'ya bırakılan kentten henüz 5 yaşındayken ailesi ile İstanbul'a göç etmişti. İstanbul'da Medrese eğitiminin son senesindeyken 1891'de Sultan Abdülhamid'e karşı komplo kurulduğuna dair gelen bir istihbaratla polis Medreseyi basmış, Mehmed Ali Efendi de dâhil olmak üzere medresenin tüm öğrencileri tutuklanmıştı.
Polise Rus vatandaşı olduğunu söyleyen Mehmed Ali Efendi, bir şekilde İstanbul'dan kaçmayı
başarmış ve yıllar sürecek maceralı yolculuğuna çıkmıştı. Önce Yemen'e, oradan Güney Afrika'ya, Birleşik Krallığın egemenliğindeki Cape Kolonisine geçmişti. Burada bulunan Müslümanların imamı olmuş, onlara İslâm'ı daha doğru şekilde anlatmak için bir misyoner görevi üstelenmişti. Daha sonra Madagaskar, Morityus, Seylan, Java, Sumatra, Singapur, Bankok, Singapur ve Saygon'a (şimdiki ismiyle Ho Chi Minh şehri) gitmişti. Buradan Çin'e geçerek oradaki Müslümanlarla 3 ay kalan Mehmed Ali Efendi, 1897'de tekrar İstanbul'a dönmüş, bir süre sonra da tekrar Uzak Doğu'ya Müslümanlar için gönderilmişti.
Uzak Doğu'nun Müslümanlarıyla 1906'ya kadar bir arada kalan Mehmed Ali Efendi, buranın dillerini ve kültürlerini de öğrenmişti. O yıl İstanbul'a döndüğünde, Berlin ve Tahran'da diplomatlığın yanı sıra toplam dokuz yıl Maarif Nazırlığı da yapan Münif Mehmed Paşa'nın evinde kalmaya başlamıştı. Münif Mehmed Paşa'nın oğlu Celal Münif Bey, o sırada Washington Sefareti Başkâtibiydi. Mehmed Ali Efendi ABD'ye gönderildiğinde o da 1911'de New York Başkonsolosu olarak göreve başlayacak, 1917'de diplomatik ilişkiler kesilene kadar da bu görevde kalacaktı."
Metnin devamı...
25 Şubat 1912'de, New York'un en saygın üç gazetesinden birisi olan The Sun gazetesini okuyanlar, New York'un göbeğinde var olan ancak çoğunun bilmediği bir dünyayı öğrenecekti. Okuyucular, Manhattan'da bir zamanlar Dünya Ticaret Merkezi'nin bulunduğu yere 5 dakikalık yürüme mesafesinde bulunan, o zamana kadar pek çoğunun fark etmediği bir cami ve ABD'deki Müslüman dünyasıyla tanışacaktı. Gazetenin yarım sayfasını kaplayan makale şöyle başlıyordu:
"New York'ta namaza çağıran müezzinin sesi hiç duyulmamış olsa da, Müslümanlar minare ve camilerin yokluğunda burada ibadet ediyor."
Bir apartman dairesinde kurulmuş bu camide New York ve civarındaki Müslümanlar her Cuma
namazında toplanıyor, her bayramda dairenin dışına kadar taşan kalabalıklar oluşuyordu. Burası, Osmanlı Washington Sefaretinin 1910'da açtığı, Osmanlı devletinin de daimi bir imam, Mehmed Ali Efendi'yi atadığı New York camiiydi.
Mehmed Ali Efendi'nin macera dolu hayatı
1910'un Eylül ayında, New York'taki göçmen kabul merkezinin bulunduğu Ellis Adası'na çok özel bir yolcu ulaşmıştı. Bu kişi, Osmanlı devleti tarafından ABD'deki Müslümanları birleştirmek, ibadetlerini uygun bir şekilde yerine getirip getiremediklerini gözlemlemek ve bir cami kurmak misyonuyla gönderilmiş olan İmam Mehmed Ali Efendiydi.
İmam Mehmed Ali Efendi, Osmanlı topraklarında olan Batum'da doğmuş, 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra 1878'ye Rusya'ya bırakılan kentten henüz 5 yaşındayken ailesi ile İstanbul'a göç etmişti. İstanbul'da Medrese eğitiminin son senesindeyken 1891'de Sultan Abdülhamid'e karşı komplo kurulduğuna dair gelen bir istihbaratla polis Medreseyi basmış, Mehmed Ali Efendi de dâhil olmak üzere medresenin tüm öğrencileri tutuklanmıştı.
Polise Rus vatandaşı olduğunu söyleyen Mehmed Ali Efendi, bir şekilde İstanbul'dan kaçmayı
başarmış ve yıllar sürecek maceralı yolculuğuna çıkmıştı. Önce Yemen'e, oradan Güney Afrika'ya, Birleşik Krallığın egemenliğindeki Cape Kolonisine geçmişti. Burada bulunan Müslümanların imamı olmuş, onlara İslâm'ı daha doğru şekilde anlatmak için bir misyoner görevi üstelenmişti. Daha sonra Madagaskar, Morityus, Seylan, Java, Sumatra, Singapur, Bankok, Singapur ve Saygon'a (şimdiki ismiyle Ho Chi Minh şehri) gitmişti. Buradan Çin'e geçerek oradaki Müslümanlarla 3 ay kalan Mehmed Ali Efendi, 1897'de tekrar İstanbul'a dönmüş, bir süre sonra da tekrar Uzak Doğu'ya Müslümanlar için gönderilmişti.
Uzak Doğu'nun Müslümanlarıyla 1906'ya kadar bir arada kalan Mehmed Ali Efendi, buranın dillerini ve kültürlerini de öğrenmişti. O yıl İstanbul'a döndüğünde, Berlin ve Tahran'da diplomatlığın yanı sıra toplam dokuz yıl Maarif Nazırlığı da yapan Münif Mehmed Paşa'nın evinde kalmaya başlamıştı. Münif Mehmed Paşa'nın oğlu Celal Münif Bey, o sırada Washington Sefareti Başkâtibiydi. Mehmed Ali Efendi ABD'ye gönderildiğinde o da 1911'de New York Başkonsolosu olarak göreve başlayacak, 1917'de diplomatik ilişkiler kesilene kadar da bu görevde kalacaktı."
Metnin devamı...
YORUMLAR