ABD'nin iki asrı aşkın tarihinde ilginç 'Osmanlı' ayrıntısı: Tek yabancı dil ve tek vergi ödemesi...
Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımsızlığını ilan ettiği 1776’dan bu yana Osmanlı Devleti ile yaptığı anlaşma 'ilk' ve 'tek' olmasıyla dikkat çekiyor. Tarihe 'Trablus Antlaşması' veya 'ABD-Osmanlı Sözleşmesi' olarak geçen bu anlaşma, yabancı bir dille yazılan ve yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD belgesi olmasıyla önem kazanıyor.
06 Eylül 2023 - 22:10
Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımsızlığını kazandığı 4 Temmuz 1776'dan Osmanlı ile ilişkileri çok olmasa da yaptığı bir anlaşma dikkat çekti.
Bundan tam 228 yıl önce ABD, resmi antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu'na vergi ödemeye başladı...
228 sene önce bugün ABD, resmi antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu'na vergi ödemeye başlamıştı.
— Tarih Dozu (@tarihdozu) September 5, 2023
ABD tarihinde tek olan bu verginin ilginç hikayesi. pic.twitter.com/z5BU0uMghC
ABD tarihinde 'ilk' ve 'tek' olan bu anlaşmanın hikayesi ise şöyle gelişti...
"ABD Donanması resmen, ABD’nin bağımsızlığını ilan etmesinden 9 ay önce, 13 Ekim 1775 günü Kontinental Kongrenin kararı ile kuruldu. Küçük bir kaç gemiden oluşan bu donanma, ABD’nin bağımsızlık savaşı bitince terhis edildi.
1776’da bağımsızlığını ilan ettikten sonra mütevazı da olsa, yeni bir denizci devlet olan ABD, denizlerde tek başına kendi bayrağı ile ticaret gemileri gezdirmeye başladı. Ancak Akdeniz’e giren Amerikan gemilerinden, o dönemde bu denizin haracını kesen Kuzey Afrika’daki Osmanlı ‘Dayı’larına vergi vermeyenlere el konuluyordu.
O yıllarda Osmanlı ordusunun, bölgede otonom hareket eden 3 ‘mağrib ocağı’ vardı: Cezayir, Trablusgarb ve Tunus. Mağrip’te başlarında birer ‘Dayı’ bulunan 3 Osmanlı beyliğine Amerikalılar, ‘Berberi Devletler’ anlamında ‘’Barbary States’’ dediler.
4 Kasım 1796 tarihinde, Trablusgarb’ta, Osmanlı kayıtlarında ‘’Memâlik-i Müctemiyayi Amerika’’ denilen Amerika Birleşik Devletleri ile Osmanlı Devletine bağı yarı otonom Berberi Dayıları arasında Akdeniz’de ticaret müsaadesi içeren çok önemli bir antlaşma yapılır. Osmanlı Türkçesiyle kaleme alınan anlaşmayla ABD, Osmanlıların elindeki köle Amerikalıların ABD’ye iadesi, Atlas Okyanusu ve Akdeniz’de ABD sancağı taşıyan gemilere ilişilmemesine mukabil, Osmanlı Dayı’sına 642 bin altın ve senelik 12 bin altın vergi ödemeyi kabul etti.
Osmanlıca Türkçesiyle yapılan bu antlaşma ABD’nin 240 yıllık tarihinde İngilizce dışında bir dilde imzaladığı tek uluslararası antlaşmadır. Ve aynı zamanda ABD’nin haraç (vergi) ödemeyi kabul ettiği tek antlaşmadır."
YORUMLAR