ABD'de Otoyol Numarasına Bakarak Yönünüzü Bulabileceğinizi Biliyor Muydunuz?
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki otoyollar sadece asfalt şeritlerden ibaret değil; her biri, belirli kurallara göre numaralandırılmış, matematiksel bir mantığın ürünü. Kuzey-güney yönünde uzanan yollar tek sayılarla, doğu-batı rotaları çift sayılarla kodlanıyor. Üstelik üç haneli numaralar, şehir içi bağlantıları ya da çevre yollarını işaret ediyor. Yani bir otoyolun numarasına bakarak yönünü, önemini ve işlevini anlamak mümkün.
08 Haziran 2025 - 23:19 - Güncelleme: 08 Haziran 2025 - 23:21
Amerika Birleşik Devletleri, uçsuz bucaksız karayollarıyla adeta bir damar sistemi gibi ülkenin dört bir yanını birbirine bağlarken, bu yolların isimlendirilmesinin rastgele olmadığını biliyor muydunuz? Eyaletler arası yollar, karmaşık ama sistemli bir koda göre numaralandırılıyor.
1956 yılında başlatılan Interstate Otoyol Sistemi, sadece sürücülere yön buldurmakla kalmıyor, aynı zamanda ülkenin coğrafi yapısına da gizli bir harita çiziyor. İki haneli Eyalet yollarından söz ediyorsak, işin matematiği basit: Tek sayılar kuzey-güney, çift sayılar ise doğu-batı yönlü otoyolları temsil ediyor. Örneğin, California'dan Kanada sınırına kadar uzanan I-5, kuzey-güney rotasının ana hattını oluşturuyor. Doğu-batı yönünde Amerika’yı baştan sona geçen I-10 ise bu sistemin bir diğer omurgası.
Daha karmaşık hale gelindiğinde, üç haneli eyalet numaraları devreye giriyor. Başında tek rakam olanlar, ana yoldan ayrılan kısa bağlantı yollarını; çift rakamla başlayanlar ise şehirleri çevreleyen çember otoyolları, yani “loop”ları gösteriyor. Örneğin, Atlanta’daki I-285, tam bir çevre yolu işlevi görüyor.
Ancak otoyolların tarihçesi eyaletler ile sınırlı değil. 1926'da kurulan U.S. Route Sistemi, Interstate’den önce Amerika'nın ilk büyük otoyol sistemiydi. Route 66 gibi efsaneleşmiş yollar, bu sistemin parçasıydı. U.S. Routes da Interstate gibi benzer bir yön mantığına sahip: Tek sayılar kuzey-güney, çift sayılar doğu-batı yönüne işaret ediyor.
Elbette her şey federal düzeyde kontrol edilmiyor. Eyalet yolları kendi içlerinde özel sistemlerle adlandırılıyor. Örneğin California'da State Route 1, muhteşem okyanus manzaralarıyla dolu ünlü sahil yoludur. Texas’ta ise SH-130 gibi “State Highway” isimlendirmeleri öne çıkıyor.
Yine de sistemin içinde bazı istisnalar dikkat çekiyor. Pennsylvania’daki I-99 gibi yollar, sayısal mantığa uymadığı için zaman zaman eleştirilerin hedefi oluyor.
Amerikalılar bu yolları sadece ulaşım için değil, aynı zamanda kültürel bir kimlik olarak da sahipleniyor. Route 66 gibi yollar, sadece bir asfalt şeridi değil, aynı zamanda Amerikan tarihinin bir parçası.
YORUMLAR